Tytuł wykonawczy to dokument urzędowy, stwierdzający istnienie i zakres nadającego się do egzekucji roszczenia wierzyciela i jednocześnie istnienie oraz zakres obowiązku prawnego dłużnika. Stanowi on konieczną podstawę wszczęcia i prowadzenia przez wierzyciela egzekucji przeciwko dłużnikowi.
Na tytuł wykonawczy składa się tytuł egzekucyjny, o którym mowa w art. 776 i 779 Kodeksu postępowania cywilnego, zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Tytułem wykonawczym może być:
- orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem,
- orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,
- inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej,
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie,
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności,
- akt notarialny, o którym mowa w pkt 4 lub 5 powyżej, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.
Tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym dopiero po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności, tj. w akt sądowy, stwierdzający, że tytuł egzekucyjny przedstawiony przez wierzyciela nadaje się do wykonania i prowadzenia postępowania egzekucyjnego oraz nakazujący urzędom i osobom zainteresowanym wykonanie tytułu egzekucyjnego. Na podstawie art. 782 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, klauzulę wykonalności nadaje sąd na wniosek wierzyciela. Klauzula ta może być również nadana z urzędu, jeśli tytuł egzekucyjny został wydany w postępowaniu, które zostało lub mogło być wszczęte z urzędu, a także jeśli część tytułu obejmuje grzywnę lub karę pieniężną orzeczoną w postępowaniu cywilnym lub koszty sądowe w sprawach cywilnych przysługujące Skarbowi Państwa.
Tytuł wykonawczy, zgodnie z art. 776 KPC, jest podstawą egzekucji, chyba że ustawa przewiduje inaczej. Egzekucja wszczęta w wyniku wniosku, do którego nie dołączono tytułu wykonawczego, jest egzekucją pozbawioną podstawy prawnej, jednak podjęte w niej czynności zachowują skuteczność aż do umorzenia postępowania egzekucyjnego.